Osoby które w latach 1944-1989 były represjonowane przez państwa komunistyczne, mogą obecnie ubiegać się o odszkodowanie lub też zadośćuczynienie za krzywdy w wyniku wydania lub wykonania orzeczenia lub decyzji sądu państwowego też wojskowego.
Chodzi tutaj o osoby skazane prawomocnym wyrokiem. Wówczas mogą one ubiegać się o uzyskanie postanowienia sądu o uzyskaniu unieważnienia tego orzeczenia, który to dokument będzie podstawą do ubiegania się o odszkodowanie. Oczywiście dotyczy to także osób internowanych i skazanych w związku z wprowadzeniem stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku.
Odszkodowanie dla dzieci osób represjonowanych oraz innych członków ich rodzin
Wnioski tego rodzaju mogą składać osoby represjonowane, może to także w ich imieniu wykonać prokurator, Minister Sprawiedliwości, Rzecznik Praw Obywatelskich, a także po jego śmierci mogą tego rodzaju wnioski składać dzieci, małżonek, rodzeństwo. Oczywiście warto wspomnieć, iż przysługuje im także zwrot mienia, którego przepadek lub konfiskata orzeczona została na rzecz Skarbu Państwa komunistycznego. Wszystkie koszty postępowania ponosi w tym przypadku Skarb Państwa, koszt postępowania w sprawach objętych tą ustawą z tytułu ustanowienia pełnomocnika także jest po stronie Skarbu Państwa, dlatego też osoba represjonowana nie będzie ponosiła w tym przypadku wydatków.
Warto zwrócić uwagę, iż w związku z nowelizacją z dnia 30 sierpnia 2019 roku odszkodowanie lub zadośćuczynienie za krzywdę może być wypłacone z powodu wydania lub wykonania orzeczenia lub decyzji. Oznacza to, że osoby które nie odbyły kary więzienia także mogą uzyskać odszkodowanie. Mogą być to przykładowo osoby, które miały być internowane w czasie stanu wojennego, jednak ukrywały się w tym czasie, a orzeczenie zostało wydane.
Obecnie możliwe jest także odszkodowanie dla dzieci osób represjonowanych, w związku z tym po śmierci osoby represjonowanej jego dzieci mogą ubiegać się o odszkodowanie. Oczywiście w tym przypadku udowodnienie podstawy jest takie samo, należy tutaj otrzymać uniewinnienie od wyroku wydanego przez sąd komunistyczny w latach 1944-1989. Obecnie zniesiono także limit 25000 złotych odszkodowania, zatem sąd może zarządzić także większe odszkodowanie lub też zadośćuczynienie.